Podstawowym świadczeniem rodzinnym na dzieci w Belgii jest Kinderbijslag. System świadczeń rodzinnych w Belgii cechuje regionalizacja, co przejawia się w różnej organizacji wsparcia w zależności od miejsca pracy / zamieszkania. Kolejną oryginalną jego cechą jest decentralizacja i swego rodzaju prywatyzacja usług związanych z realizowaniem świadczeń na dzieci. Oznacza to, że na swoistym rynku usług wsparcia rodziny, dostępne są zarówno podmioty publiczne, jak i prywatne.

W zależności od miejsca zamieszkania członka rodziny w Belgii lub też przynależności pracodawcy do danego funduszu występuje podział na 4 obszary:

• Region Stołeczny Brukseli;
• Region Flamandzki – niderlandzkojęzyczny;
• Region Waloński – francuskojęzyczny;
• Wspólnota niemieckojęzyczna.

Masz wątpliwości co do regionu, w którym należy złożyć wniosek o Kinderbijslag? Zapisz się na bezpłatną konsultację telefoniczną i uzyskaj pomoc.

Region Stołeczny Brukseli

Kwoty wszystkich świadczeń socjalnych w tym regionie zmieniają się bardzo dynamicznie, w związku z wprowadzoną indeksacją opartą na wskaźniku cen konsumpcyjnych i wzrostu gospodarczego. Innymi słowy określono typowy koszyk zakupowy towarów i usług w Belgii, którego wartość aktualizowana jest co miesiąc. W sytuacji, gdy osiągnie on lub przekroczy określony próg, to zarówno wynagrodzenia jak i świadczenia socjalne zostają automatycznie podwyższone. Dotyczy to także świadczeń na dzieci – zarówno kwot podstawowego zasiłku, jak i wszelkich dodatków. Co ciekawe, zwiększają się też progi dochodowe (jeśli przyznanie danego świadczenia zależy od uzyskiwanego dochodu). W 2022 roku kwoty zmieniały się aż sześciokrotnie!

W kwietniu 2023 roku kwota podstawowego zasiłku na dziecko wyniosła 164,04 euro miesięcznie na dziecko urodzone do dnia 31.12.2019 r. oraz 175,76 euro miesięcznie na dziecko urodzone w okresie od 01.01.2020 r. Jest to minimalny, podstawowy zasiłek na dziecko bez dodatków i podziału ze względu na wiek. Pełne i aktualne zestawienie kwot dla poszczególnych wariantów znajduję się na stronie FAMIRIS – oficjalnego płatnika publicznego w regionie Brukseli – tutaj. Dane archiwalne znajdują się tutaj.

Istnieje szereg dodatków do kinderbijslag w tym regionie. Zależą one od dochodów wspólnego gospodarstwa domowego, liczby dzieci oraz sytuacji rodzinnej. Wyróżnia się m.in. dodatek na podstawie rocznego dochodu; dodatek dla rodzin wielodzietnych; dodatek dla sierot; dodatek dla dzieci niepełnosprawnych; dodatek z okazji rozpoczęcia roku szkolnego oraz dodatek adopcyjny. Istnieje także forma polskiego „becikowego”, czyli jednorazowy bonus za urodzenie dziecka. Wszystkie warianty opisano na stronie instytucji. Tam też można skorzystać z kalkulatora, celem wyliczenia przysługujących świadczeń.

Wniosek można złożyć na kilka sposobów. Podstawowym płatnikiem publicznym jest instytucja FAMIRIS. Wniosek można złożyć online lub poprzez wypełnienie wniosku papierowego. W sekcji dokumenty można pobrać inne dokumenty potrzebne do aplikacji o dodatki do zasiłku rodzinnego. Przy spełnieniu odpowiednich warunków kinderbijslag może przysługiwać aż do 25. roku życia. Obowiązują przepisy o koordynacji świadczeń – nie ma potrzeby zamieszkiwania dziecka w Belgii.

Alternatywnie w procesie ubiegania się o zasiłek można skorzystać z podmiotów prywatnych, które także uprawnione są przez rząd belgijski do rozpatrywania wniosków. W opisywanym regionie są to: KidsLife, Infino, Parentia lub BrusselsFamily. Pierwsze trzy podmioty działają na terenie całej Belgii, czwarty dedykowany jest specjalnie dla regionu. Trzeba przy tym pamiętać, że zgodnie z przepisami po wybraniu określonego podmiotu, zmiana na inny możliwa jest dopiero po 2 latach. Poszczególne instytucje nie mogą utrudniać przenosin do innych. Oczywiście wniosek należy złożyć tylko w jednej z pięciu powyżej opisanych instytucji.

Region Flamandzki

Kwoty świadczeń na dzieci w tym regionie są corocznie aktualizowane w oparciu o przyjętą wartość procentową. Podstawowy zasiłek na dzieci nazywany jest tutaj zamiennie do kinderbijslag jako Groeipakket, co dosłownie oznacza „pakiet rozwojowy”. Jest to stworzony kilka lat temu pakiet świadczeń finansowych dopasowanych do dzieci w każdej rodzinie. W związku z tym istnieje tutaj podział w zastosowaniu przepisów i tak dzieci urodzone po 01.01.2019 r. otrzymują kwoty związane z wprowadzeniem Groeipakket, natomiast dzieci urodzone przed tą datą objęte są przepisami przejściowymi.

W 2023 roku kwota podstawowego zasiłku w ramach Groeipakket, nazywana jako Basisbedrag wynosi 173,20 euro miesięcznie na dziecko. Aktualne kwoty zarówno zasiłku podstawowego jak i wszelkich dodatków do zasiłku znajdują się na oficjalnej stronie rządowej. Ma ona charakter czysto informacyjny, gdyż rolę oficjalnego płatnika publicznego w regionie pełni instytucja o nazwie FONS – wypłacająca we Flandrii zasiłek ponad 220 tysięcy rodzinom.

Dodatki do zasiłku dostępne w ramach Groeipakket kształtują się bardzo podobnie jak w pozostałych regionach – są to min. dodatek socjalny dla rodzin o niskich dochodach, zależny od dochodu i ilości członków wspólnego gospodarstwa domowego; dodatek szkolny; jednorazowa premia szkolna związana z rozpoczęciem roku szkolnego, czy też dodatki opiekuńcze związane z niepełnosprawnością dziecka lub adopcją. Występuje także jednorazowa premia urodzinowa tzw. Startbedrag, której kwota wynosi obecnie 1190,68 euro. Wniosek można złożyć już 6. miesiąca ciąży, przy czym trzeba dostarczyć zaświadczenie lekarskie, określające przewidywaną datę porodu. Można się o niego ubiegać aż do pięciu lat wstecz od daty urodzenia dziecka. Co istotne, złożenie wniosku o premię urodzinową przed urodzeniem dziecka, powinno automatycznie uprawniać wnioskodawcę do pobierania Groeipakket po jego urodzeniu.

Zgodnie z modelem belgijskim wniosek o świadczenia można złożyć zarówno u publicznego płatnika FONS, jak i w agencjach prywatnych: KidsLife, Infino, Parentia lub MyFamily. Zmiana instytucji może nastąpić po roku. Jeśli nastąpi wybór nowego płatnika, to dotyczy on wszystkich dzieci w rodzinie. Groeipakket może być wypłacany do ukończenia 25. roku życia.

Wniosek we FONS można złożyć za pomocą generatora. Poniżej znajduje się przykładowy formularz wniosku, który powinno się złożyć w przypadku sytuacji koordynacyjnej – gdy dziecko lub/i jeden z rodziców nie mieszka/pracuje w Belgii.

Applying-for-a-Groeipakket-international-EN_2

Region Waloński

Podobnie jak w Regionie Stołecznym aktualna kwota zasiłku Kinderbijslag oraz wszelkich dodatków w Walonii zmienia się dynamicznie i zależy od zasady indeksacji opartej na wskaźniku cen konsumpcyjnych i skali wzrostu gospodarczego. W kwietniu 2023 roku kwota podstawowego zasiłku na dziecko wyniosła 181,61 euro miesięcznie na dziecko urodzone w okresie od 01.01.2020 r.

Dla dzieci urodzonych do 31.12.2019 r. stosuje się podział ze względu na ilość dzieci w rodzinie i tak: 112,25 euro miesięcznie przysługuje na pierwsze dziecko; 207,70 euro miesięcznie na drugie dziecko i 310,11 euro miesięcznie na trzecie i kolejne dziecko. W celu zbliżenia kwot do przepisów wprowadzonych od 01.01.2020 r. dla takich dzieci przysługuje również miesięczny dodatek „wiekowy”. Składa się to na podstawowy zasiłek na dziecko.

Pełne i aktualne zestawienie kwot dla poszczególnych wariantów znajduje się na stronie FAMIWAL – oficjalnego płatnika publicznego w regionie Walonii tutaj.

Jak w każdym z regionów, także w Walonii istnieją dodatki do zasiłku Kinderbijslag – są one bardzo zbliżone i obejmują m.in. dodatek socjalny zależny od sytuacji ekonomicznej rodziny; jednorazowy dodatek z racji rozpoczęcia roku szkolnego (przyznawany w lipcu, a wypłacany w sierpniu); dodatek dla rodzin wielodzietnych; dodatek dla sierot; dodatek dla osób z niepełnosprawnością oraz dodatek dla samotnych rodziców. Standardowo przysługuje również tzw. bonus porodowy w kwocie 1288,87 euro jednorazowo, a wniosek o bonus należy złożyć tutaj.

Wniosek o świadczenia można złożyć zarówno u publicznego płatnika FAMIWAL, jak i prywatnych kasach świadczeń: KidsLife, Infino, Parentia lub Camille. Zmiana instytucji może nastąpić po 24 miesiącach od przystąpienia do poprzedniej.

Wniosek we FAMIWAL można złożyć w zakładce „dokumenty” tutaj, natomiast sam formularz wniosku w języku francuskim znajduje się tutaj.

Wspólnota niemieckojęzyczna

Czy Kinderbijslag może znaczyć Kindergeld? Może! Wszystko za sprawą Wspólnoty niemieckojęzycznej, która od reformy w 2019 roku stała się jednym z podmiotów, które realizują świadczenia rodzinne w Belgii na obszarze tzw. wschodnich kantonów, położonych przy granicy z Niemcami. Pod względem podziału na regiony Wspólnota niemieckojęzyczna Belgii wchodzi w skład francuskojęzycznej Walonii. Jednakże administracyjnie w niektórych kwestiach np. świadczeń na dzieci, reprezentowana jest przez odrębny aparat urzędniczy, chociaż nie jest regionem autonomicznym. Obejmuje ona obszar liczący ok. 75 tysięcy mieszkańców niemieckojęzycznych. Stolicą wspólnoty i jej największym miastem jest Eupen. Mapka wspólnoty, obejmująca 9 społeczności dostępna jest tutaj.

Z racji niewielkiego obszaru właściwości w kontekście koordynacji świadczeń, będzie krótko na temat podstawowych kwestii. Instytucją publiczną będącą oficjalnym i jedynym płatnikiem jest Ostbelgien. Zgodnie z mottem „dziecko to dziecko” stosowany jest dość przejrzysty system ubiegania się o belgijski Kindergeld. Stawki waloryzowane są raz do roku w lipcu na podstawie zasady indeksacji opartej o wskaźnik cen konsumpcyjnych i odniesienia do 25% realnego wzrostu PKB na mieszkańca.

W okresie od 01.07.2023 r. do 30.06.2024 r. podstawowa kwota belgijskiego Kindergeld wynosi 181,30 euro miesięcznie na każde dziecko. Istnieje także szereg dodatków do zasiłku, które opisane są tutaj. Oczywiście dostępny jest też bonus porodowy. We wspólnocie, podobnie jak w całej Belgii obowiązują także przepisy o koordynacji świadczeń. Wniosek można złożyć na stronie Ostbelgien, formularz wniosku znajduje się tutaj.

Podsumowanie

System świadczeń na dzieci w Belgii jest skomplikowany, jednakże po zrozumieniu całej struktury i zasad można zauważyć wiele podobieństw w każdym z czterech obszarów. Najważniejszą kwestią jest fakt, że Belgia uwzględnia zasady koordynacyjne. Świadczenia przyznawane są także na dzieci mieszkające poza Belgią. Uprawienie może wynikać już z samego faktu pracy / prowadzenia działalności gospodarczej, czy też zamieszkania / pobierania świadczeń socjalnych na terenie Belgii przez jednego z rodziców dziecka.

Obowiązuje zasada ubiegania się o zasiłek rodzinny do 5 lat wstecz, chociaż trzeba pamiętać o art. 68 ust. 3b Rozporządzenia 883/2004, który w określonych przypadkach może zagwarantować rozpatrzenie wniosku zgodnie z datą złożenia analogicznego wniosku w Polsce.

Inną kwestią na którą można jeszcze trafić po złożeniu wniosku o zasiłek rodzinny w Belgii są tzw. druki serii E400, kierowane zarówno do instytucji właściwych w Polsce ds. koordynacji jak i wnioskodawców. Temat szeroko poruszyłem w zakładce druki zagraniczne. Trzeba podkreślić, że wszystkie instytucje belgijskie mają już dostęp (i powinny działać) wg systemu elektronicznej wymiany informacji i dokumentów EESSI. Bywa z tym jednak różnie i w przypadku posiadania druku, należy zwrócić się do właściwego Wojewody celem jego uzupełnienia i podbicia.

Na koniec warto wspomnieć o Urzędnikach Służby Cywilnej. Temat ten może dotyczyć np. liczny korpus dyplomatyczny, realizujący zadania w Brukseli.

Problemy ze świadczeniami rodzinny w Belgii? Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji telefonicznej.

Autor tekstu: Radosław Orzechowski