Borne-og ungeydelsen to podstawowe świadczenie rodzinne w Danii. Jego nazwa w transkrypcji duńskiej to børne- og ungeydelsen lub skrótowo børnecheck. W Polsce tłumaczymy to jako zasiłek dla dzieci i młodzieży – co jest o tyle istotne, że w systemie duńskim nie oznacza zasiłku na dziecko, który stanowi inną formę wsparcia. Z racji tego system ten wydaje się dość skomplikowany, niemniej jednak ten artykuł rozwieje wszelkie wątpliwości w tej kwestii.

Borne-og ungeydelsen przysługuje rodzicom dzieci poniżej 18 roku życia. Od 2022 roku bez względu na to czy rodzice tworzą wspólne gospodarstwo domowe, czy też żyją oddzielnie, to każdemu z nich wypłacana jest dokładnie połowa kwoty przysługującej na dziecko.

Od 01.01.2023 roku kwoty kształują się następująco:

Wiek dziecka	Kwota Borne-og ungeydelsen
0-2 lata	4 746 DKK kwartalnie na dziecko
3-6 lat	3 756 DKK kwartalnie na dziecko
7-14 lat	2 955 DKK kwartalnie na dziecko
15-17 lat	985 DKK miesięcznie na dziecko

W 2023 roku nastąpiła niewielka podwyżka względem roku ubiegłego. Kwoty zmniejszają się wraz ze wzrostem wieku dziecka. Podane są one w koronach duńskich, o tym jak przeliczać waluty szerzej pisaliśmy tutaj. Trzeba podkreślić, że kwoty dla pierwszych trzech przedziałów wiekowych wypłacane są kwartalnie – zatem aby uzyskać przeliczenie w skali miesiąca należy podzielić je przez trzy. Kwota dla dziecka w przedziale od 15 lat do uzyskania pełnoletności wypłacana jest miesięcznie. Jak już wspomniałem, zgodnie ze zmienionymi od stycznia 2022 r. przepisami kwoty wypłaca się standardowo każdemu z rodziców po połowie. Można więc łatwo obliczyć, że dla dziecka w wieku od 7 do 14 lat każdy z rodziców otrzyma na swoje konto po 1 478 DKK kwartalnie. Zmiana ta może wydawać się dziwna, niemniej jednak ma swoje uzasadnienie, gdyż jednym z warunków przyznania świadczenia w pełnej kwocie jest kryterium dochodowe. Ustalono je w 2023 roku na podstawę opodatkowania przekraczającą 852 600 DKK rocznie. Dzięki temu rozwiązaniu podstawa ta odnosi się do każdego z rodziców dziecka osobno, co niewątpliwie jest z korzyścią dla beneficjentów. Wychodziłoby to ponad 100 tys euro rocznie, zatem należy życzyć wszystkim czytelnikom przekroczenia tego progu. Jeśli tak się stanie, świadczenie zostanie zmniejszone o 2% kwoty przekroczenia.

Kolejnym warunkiem niezbędnym do uzyskania borne-og ungeydelsen w pełnej kwocie jest posiadanie ciągu ostatnich 10 lat przynajmniej 6 lat okresów zamieszkania lub pracowania w Danii / Grenlandii / Wyspach Owczych. Uwaga! Na mocy przepisów koordynacyjnych dla naszych obywateli wystarczy, aby legitymować się takim okresem w Polsce. Jest to ważny i pozytywny aspekt zastosowania przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Innymi słowy – kluczowym jest aby na etapie składania wniosku dołączyć oświadczenie lub dokumentację, z której wynika, że np. osoba wyjeżdżająca do Danii oraz rodzic dziecka w Polsce w ciągu ostatnich 10 lat przynajmniej 6 lat zamieszkiwał / był aktywny zawodowo lub był ubezpieczony społecznie w Polsce. Może to być np. zaświadczenie z ZUS o okresach składkowych, umowy o pracę, czy też oświadczenie strony o zamieszkiwaniu. Wydaje się, że jest to warunek łatwy do spełnienia. W przypadku nie załączenia tej dokumentacji, instytucja duńska będzie kontaktować się z właściwym dla miejsca zamieszkania Wojewodą w celu uzyskania takiego potwierdzenia, co znacznie wydłuży rozpatrywanie wniosku. Oczywiście finalnie nie zmieni to procedury, gdyż Wojewoda będzie wymagał od Państwa takich samych dokumentów / oświadczeń.

W celu aplikacji o borne-og ungeydelsen w przypadku koordynacji świadczeń powinno się dołączyć kontrakt / umowę o pracę rodzica dziecka przebywającego w Danii oraz akt urodzenia każdego z dzieci i względnie akt małżeństwa – jeśli zostało zawarte. Najlepiej wersje wielojęzyczne. Więcej informacji na temat uzyskania ww. aktów można znaleźć tutaj.

Zaopatrzeni w tę wiedzę przejdźmy teraz do informacji, gdzie i w jaki sposób złożyć wniosek. Na wstępie trzeba wyjaśnić kilka pojęć. Instytucją właściwą dla borne-og ungeydelsen jest Udbetaling Danmark i to tam rozpatrywane są wnioski. Niemniej jednak portalem duńskiego sektora publicznego, za pomocą którego można złożyć wniosek oraz uzyskać wszelkie informacje na temat poszczególnych świadczeń na dzieci w Danii jest Borger.dk. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z koordynacją – czyli w uproszczeniu przynajmniej jeden członek rodziny przebywa w Polsce, aplikację można złożyć na dwa sposoby. Pierwsza, czyli w formie elektronicznej dostępna jest tutaj. W celu uwierzytelnienia wymagane jest posiadanie NemID/MitID. Jest to usługa podobna do naszego profilu zaufanego, z reguły nadawane jest każdemu kto ma duńskie konto bankowe lub aplikuje w inny sposób, o czym szerzej tutaj. Druga forma jest sposobem papierowym. Tak wniosek można wypełnić tutaj i dołączyć do niego formularz zgody. Cała procedura jest prosta i niewątpliwie przyjazna dla użytkownika.

Po złożeniu i pozytywnym rozpatrzeniu wniosku następną i chyba najbardziej interesującą kwestią są terminy wypłat przyznanego borne-og ungeydelsen. Dla dzieci poniżej 15 roku życia wypłaty kwartalne realizowane są w dniach:

• 20. stycznia;
• 20. kwietnia;
• 20. lipca;
• 20. października.

Gdy dzień wypłaty przypada na święto w Danii, to wypłata realizowana jest w dniu poprzedzającym. W przypadku dzieci w wieku od 15 lat do uzyskania pełnoletności zasiłek dla młodzieży wypłacany jest 20 dnia każdego miesiąca. W przypadku obywateli państw koordynacyjnych – w tym oczywiście Polski, właściwa instytucja duńska zastrzega, że ma 30 tygodni na rozpatrzenie wniosku. W zeszłym roku średni czas rozpatrywania wyniósł 24 tygodnie. Skarga lub odwołanie się od otrzymanej decyzji możliwa jest w terminie 4 tygodni od otrzymania rozstrzygnięcia z Udbetaling Danmark, przy czym decyduje data wpływu do instytucji. O wszelkich zmianach mających wpływ na przyznane świadczenie należy informować za pośrednictwem tej strony lub listownie wysyłając korespondencję na adres:

Udbetaling Danmark
Family Benefits
Kongens Vænge 8
3400 Hillerød
Denmark
tel. +45 70 12 80 62

Na koniec należy podkreślić, że opisane zasady dotyczą sytuacji w której istnieje koordynacja świadczeń. W przypadku gdy jej nie ma np. rodzice z dziećmi przeprowadzili się do Danii i nie ma żadnego związku z Polską, to podlegają wyłącznie pod przepisy wewnętrzne Danii i należy zapoznać się z zasadami wewnętrznymi opisanymi w części tutaj.

W systemie świadczeń na dzieci w Danii istnieją jeszcze inne, dedykowane specjalnym sytuacjom zasiłki rodzinne na dzieci. Podstawowym wariantem jest tzw. børnetilskud, rozumiany jako zasiłek na dziecko, występujący w różnych wariantach m.in. zasiłek na dziecko dla singli; zasiłek na bliźnięta; zasiłek na dziecko emerytów lub rencistów; zasiłek dla dzieci rodziców uczących się / stypendystów; zasiłek dla dzieci, których ojciec jest nieznany etc. Więcej informacji o poszczególnych wariantach znajdziecie tutaj

Autor tekstu: Radosław Orzechowski

Możesz podziękować autorowi za twórczość w postaci symbolicznej filiżanki kawy.