Borne-og ungeydelsen to podstawowe świadczenie rodzinne w Danii. Jego nazwa w transkrypcji duńskiej to børne- og ungeydelsen lub skrótowo børnecheck. W Polsce tłumaczymy to jako zasiłek dla dzieci i młodzieży – co jest o tyle istotne, że w systemie duńskim nie oznacza zasiłku na dziecko, który stanowi inną formę wsparcia. Z racji tego system ten wydaje się dość skomplikowany, niemniej jednak ten artykuł rozwieje wszelkie wątpliwości w tej kwestii.

Borne-og ungeydelsen przysługuje rodzicom dzieci poniżej 18 roku życia. Od 2022 roku bez względu na to czy rodzice tworzą wspólne gospodarstwo domowe, czy też żyją oddzielnie, to każdemu z nich wypłacana jest dokładnie połowa kwoty przysługującej na dziecko.

Od 01.01.2023 roku kwoty kształują się następująco:

Wiek dziecka	Kwota Borne-og ungeydelsen
0-2 lata	4 746 DKK kwartalnie na dziecko
3-6 lat	3 756 DKK kwartalnie na dziecko
7-14 lat	2 955 DKK kwartalnie na dziecko
15-17 lat	985 DKK miesięcznie na dziecko

Masz wątpliwości związane z Borne-og ungeydelsen? Skorzystaj z pomocy – zapisz się na bezpłatną konsultację telefoniczną.

Kwoty podane są w koronach duńskich i zmniejszają się wraz ze wzrostem wieku dziecka. Dla pierwszych trzech przedziałów wiekowych wypłacane są kwartalnie – zatem aby uzyskać przeliczenie w skali miesiąca należy podzielić je przez trzy. Kwota dla dziecka w przedziale od 15 lat do uzyskania pełnoletności wypłacana jest miesięcznie.

Od stycznia 2022 r. kwoty wypłaca się standardowo każdemu z rodziców po połowie. Można więc łatwo obliczyć, że dla dziecka w wieku od 7 do 14 lat każdy z rodziców otrzyma na swoje konto po 1 478 DKK kwartalnie. Zmiana ta może wydawać się dziwna, niemniej jednak ma swoje uzasadnienie, gdyż jednym z warunków przyznania świadczenia w pełnej kwocie jest kryterium dochodowe. Ustalono je w 2023 roku na podstawę opodatkowania przekraczającą 852 600 DKK rocznie. Dzięki temu rozwiązaniu podstawa ta odnosi się do każdego z rodziców dziecka osobno, co niewątpliwie jest z korzyścią dla beneficjentów. Wychodzi to ponad 100 tys euro rocznie – po przekroczeniu tego progu świadczenie zostanie zmniejszone o 2% kwoty przekroczenia.

Kolejnym warunkiem niezbędnym do uzyskania borne-og ungeydelsen w pełnej kwocie jest posiadanie ciągu ostatnich 10 lat przynajmniej 6 lat okresów zamieszkania lub pracowania w Danii / Grenlandii / Wyspach Owczych. Uwaga! Na mocy przepisów koordynacyjnych dla naszych obywateli wystarczy, aby legitymować się takim okresem w Polsce. Jest to ważny i pozytywny aspekt zastosowania przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Innymi słowy – kluczowym jest aby na etapie składania wniosku dołączyć oświadczenie lub dokumentację, z której wynika, że np. osoba wyjeżdżająca do Danii oraz rodzic dziecka w Polsce w ciągu ostatnich 10 lat przynajmniej 6 lat zamieszkiwał / był aktywny zawodowo lub był ubezpieczony społecznie w Polsce. Może to być np. zaświadczenie z ZUS o okresach składkowych, umowy o pracę, czy też oświadczenie strony o zamieszkiwaniu.

W celu aplikacji o borne-og ungeydelsen w przypadku koordynacji świadczeń powinno się dołączyć kontrakt / umowę o pracę rodzica dziecka przebywającego w Danii oraz akt urodzenia każdego z dzieci i względnie akt małżeństwa – jeśli zostało zawarte. Najlepiej wersje wielojęzyczne. Więcej informacji na temat uzyskania ww. aktów można znaleźć na stronie rządowej.

Kłopot ze skompletowaniem dokumentacji? Uzyskaj pomoc podczas bezpłatnej konsultacji telefonicznej.

Instytucją właściwą dla borne-og ungeydelsen jest Udbetaling Danmark i to tam rozpatrywane są wnioski. Niemniej jednak portalem duńskiego sektora publicznego, za pomocą którego można złożyć wniosek oraz uzyskać wszelkie informacje na temat poszczególnych świadczeń na dzieci w Danii jest Borger.dk. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z koordynacją – czyli w uproszczeniu przynajmniej jeden członek rodziny przebywa w Polsce, aplikację można złożyć na dwa sposoby. Pierwsza, czyli w formie elektronicznej dostępna jest tutaj. W celu uwierzytelnienia wymagane jest posiadanie NemID/MitID. Jest to usługa podobna do naszego profilu zaufanego, z reguły nadawane jest każdemu kto ma duńskie konto bankowe lub aplikuje w inny sposób, o czym szerzej tutaj. Druga forma jest sposobem papierowym. Tak wniosek można wypełnić tutaj i dołączyć do niego formularz zgody. Cała procedura jest prosta i niewątpliwie przyjazna dla użytkownika.

Terminy wypłat przyznanego borne-og ungeydelsen. Dla dzieci poniżej 15 roku życia wypłaty kwartalne realizowane są w dniach:

• 20. stycznia;
• 20. kwietnia;
• 20. lipca;
• 20. października.

Gdy dzień wypłaty przypada na święto w Danii, to wypłata realizowana jest w dniu poprzedzającym. W przypadku dzieci w wieku od 15 lat do uzyskania pełnoletności zasiłek dla młodzieży wypłacany jest 20 dnia każdego miesiąca. W przypadku obywateli państw koordynacyjnych – w tym oczywiście Polski, właściwa instytucja duńska zastrzega, że ma 30 tygodni na rozpatrzenie wniosku. W zeszłym roku średni czas rozpatrywania wyniósł 24 tygodnie. Skarga lub odwołanie się od otrzymanej decyzji możliwa jest w terminie 4 tygodni od otrzymania rozstrzygnięcia z Udbetaling Danmark, przy czym decyduje data wpływu do instytucji. O wszelkich zmianach mających wpływ na przyznane świadczenie należy informować za pośrednictwem tej strony lub listownie wysyłając korespondencję na adres:

Udbetaling Danmark
Family Benefits
Kongens Vænge 8
3400 Hillerød
Denmark
tel. +45 70 12 80 62

Na koniec należy podkreślić, że opisane zasady dotyczą sytuacji w której istnieje koordynacja świadczeń. W przypadku gdy jej nie ma np. rodzice z dziećmi przeprowadzili się do Danii i nie ma żadnego związku z Polską, to podlegają wyłącznie pod przepisy wewnętrzne Danii i należy zapoznać się z zasadami wewnętrznymi opisanymi po części tutaj.

W systemie świadczeń na dzieci w Danii istnieją jeszcze inne, dedykowane specjalnym sytuacjom zasiłki rodzinne na dzieci. Podstawowym wariantem jest tzw. børnetilskud, rozumiany jako zasiłek na dziecko, występujący w różnych wariantach m.in. zasiłek na dziecko dla singli; zasiłek na bliźnięta; zasiłek na dziecko emerytów lub rencistów; zasiłek dla dzieci rodziców uczących się / stypendystów; zasiłek dla dzieci, których ojciec jest nieznany etc. Więcej informacji o poszczególnych wariantach znajduje się tutaj.

Autor tekstu: Radosław Orzechowski