Poniżej znajdziecie Państwo treść oficjalnego pisma skierowanego przez nasz serwis do Departamentu Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej. Wysłane dnia 21.02.2022 r. pismo zawiera sformułowane przez redaktora naczelnego pytania, których większość pojawia się w otrzymywanych od Państwa wiadomościach. Po otrzymaniu odpowiedzi niezwłocznie opublikujemy ją na łamach naszego portalu.

W imieniu czytelników portalu koordynacja500plus.pl o interesującej nas tematyce oraz swoim własnym zwracam się do Państwa z uprzejmą prośbą o odpowiedź na poniższe pytania, zw. z zastosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

1. Pierwsze, złożone pytanie, dotyczy ewentualnej procedury odwoławczej / skargowej na kanwie nowelizacji ustawy o świadczeniu wychowawczym 500+ (Ustawa z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2021 poz. 1981). Co do wniosków złożonych w okresie do 31.12.2021 r. niniejsze zagadnienie nie stanowiło problemów – odwołanie od decyzji składało się za pośrednictwem Wojewody do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej. W sprawach tych od dnia 13.07.2021 r. nie przysługiwało ponaglenie, więc ewentualnym środkiem przysługującym stronie na nieterminowe rozpatrzenie sprawy była np. skarga na bezczynność / przewlekłość do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, składana zresztą także za pośrednictwem Wojewody.

Pytanie brzmi – w jaki sposób powyższa procedura powinna wg Państwa interpretacji obowiązywać w okresie przejściowym tj. od 01.01.2022 r. do 31.05.2022 r. dla wniosków złożonych w ZUS w okresie od 01.01.2022 r. na okres zasiłkowy 2021/2022? Analogicznie w jaki sposób niniejsza procedura powinna wyglądać w okresie od 01.06.2022 r. do 31.05.2023 r. dla wniosków złożonych w ZUS na okres zasiłkowy 2022/2023?  W kontekście okresu przejściowego 01.01.2022 r. do 31.05.2022 r. i wniosków złożonych w ZUS, wydaje się, iż w dalszym ciągu procedura ta będzie analogiczna jak dla okresu sprzed zmian, czyli do 31.12.2021 r. ZUS bowiem przyjmuje te wnioski, ale do wydania rozstrzygnięcia uprawniony jest Wojewoda. Jednakże już w kontekście nowego okresu 22/23 i wniosków składanych i realizowanych przez ZUS sytuacja ta na pewno ulegnie zmianie. Mamy dwa organy w kontekście koordynacji. Zgodnie z zapisami ustawy odwołanie od decyzji będzie przysługiwać do Prezesa ZUS i ewentualnie od niej skarga do WSA. Jak jednak będzie wyglądać procedura np. związana z przyspieszeniem sprawy / skargą na bezczynność? W 99% przypadkach ZUS zapewne w terminie przekaże akta do danego Wojewody, zatem w przypadku przekazania akt przez ZUS do Wojewody celem ustalenia koordynacji, kto w tym momencie odpowiada za ewentualne nieterminowe realizowanie danej sprawy?  ZUS czy Wojewoda? Jeśli sprawa „utknie” u Wojewody, to jakie środki administracyjne przysługują wnioskodawcy? Bardzo proszę o dokładną wykładnie w tej sprawie na kanwie opisanych powyżej wątpliwości.

2. Kolejna kwestia dotyczy rodzinnego kapitału opiekuńczego. Proszę o odpowiedź czy w sprawach o RKO przysługuje instytucja ponaglenia? RKO podlega koordynacji, jednakże w ustawie o RKO nie znalazłem przepisów wyłączających tego świadczenia z instytucji ponaglenia, co wydaje się pewną niekonsekwencją ustawodawcy w kontekście świadczenia wychowawczego 500+ i ustawy o świadczeniach rodzinnych. Jeśli w sprawach o RKO przysługuje instytucja ponaglenia to proszę o wytłumaczenie ewentualnej procedury skargowej / odwoławczej w sprawach o RKO zarówno w kontekście ZUS jaki i ewentualnych opóźnień Wojewody w zakresie zadań wskazanych ustawowo. Jakie środki przysługują stronie w momencie opóźnienia ZUS w tym aspekcie i jakie środki przysługują stronie w momencie opóźnienia Wojewody w niniejszej kwestii? Jeśli moje rozumowanie jest błędne i w sprawach o RKO nie przysługuje instytucja ponaglenia to także proszę o opisanie procedury jaka przysługuje stronie w tym przypadku.

3. Trzecią kwestią o którą chciałbym zapytać jest sprawa wypłat pełnych kwot świadczeń RKO oraz 500+ (od 01.06.2022 r.) bez względu na wspólnotowe zasady pierwszeństwa. Proszę o odpowiedź, czy mają Państwo informacje jak zachowają się w tym przypadku zagraniczne instytucje właściwe? Czy odbywały się jakieś konsultacje / spotkania o charakterze informacyjnym w tej sprawie z przedstawicielami chociażby najbardziej „popularnych” koordynacyjnie krajów takich jak Niemcy, Holandia, Norwegia? Pytanie to wydaje się zasadne, gdyż np. w przypadku RKO takie pełne kwoty przysługują już od 01.01.2022 r. co może rodzić dla części wnioskodawców nienależnie pobrane świadczenia poza granicami RP, w przypadku gdy instytucje właściwe tych krajów będą odliczać kwoty RKO i w przyszłości 500+, pomimo swojego pierwszeństwa.

4. Czwarte pytanie dotyczy kwestii czy zapadły już pierwsze rozstrzygnięcia w sprawach koordynacyjnych na kanwie wniosków złożonych w ZUS zarówno w kontekście 500+ jak i RKO? W sieci można spotkać się z opiniami wnioskodawców, pytających w Urzędach o stan sprawy, że Wojewodowie jeszcze takich wniosków od ZUS nie dostali.

5. Ostatnie pytanie dotyczy aktualnego zaawansowania prac w kontekście zmian w przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, które toczą się od 2016 r. W ostatnim komunikacie z grudnia 2021 r. Komisja Europejska poinformowała o zakończeniu negocjacji i roboczej zgodzie wszystkich państw w tym aspekcie. Wskazano, że zmiany mogą wejść w życie nawet od marca 2022 r. w zależności od tempa prac. Proszę także o informacje jakie polskie świadczenia na dzieci są planowane do zawarcia w załączniku XIII nowych regulacji?