Pod koniec września 2021 r. ukazał się coroczny raport Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) na temat świadczeń m.in. 500+, rodzinne, zasiłek pielęgnacyjny, wypłaconych na rzecz rodziny w 2020 roku. Chociaż w opracowaniu nie uwzględniono osobnych danych statystycznych, dotyczących bezpośrednio koordynacji świadczeń to jego wyniki prowadzą do ciekawych wniosków.

Przede wszystkim wskazano, że z budżetu państwa na wypłatę świadczeń rodzinnych wydano 10,8 miliarda złotych (stanowi to wzrost o 4,6% względem zeszłego roku) oraz 40 miliardów złotych trafiło do beneficjentów świadczenia wychowawczego 500+ (wzrost względem 2019 r. o rekordowe 31%). Daje to łącznie wypłaconą kwotę wartości 50,8 mld zł. Dla zobrazowania skali warto dodać, że wszystkie wydatki budżetu państwa w 2020 r. wyniosły 278,1 mld zł!

Oczywiście wzrost wydatkowania na program 500+ można w dosyć prosty sposób wytłumaczyć faktem, że od 01.07.2019 r. zniesiono kryterium dochodowe, aby uzyskać to świadczenie na pierwsze dziecko. Łącznie w 2020 r. świadczenie wychowawcze 500+ trafiało do 6,5 miliona dzieci miesięcznie. Trudniej jednoznacznie ocenić wzrost wydatków na świadczenia rodzinne, gdyż np. kwota zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku nie zmieniła się na przestrzeni lat. Kryterium dochodowe uprawniające do pobierania zasiłku rodzinnego z dodatkami także od lat nie było waloryzowane i wynosi 674 zł na osobę oraz 764 na osobę w przypadku rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym. Wydaje się, że ma to bezpośredni związek z waloryzacją kwot świadczeń opiekuńczych związanych z pomocą niepełnosprawnym, wchodzących w skład świadczeń rodzinnych tj. świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego. Wypłaty tych świadczeń stanowiły aż 56,9% ogólnych wydatków na świadczenia rodzinne.

Ciekawie w powyższym wykresie wygląda świadczenie rodzicielskie – 8% pobierających świadczenia rodzinne, co daje miesięcznie średnio 79,1 tys. osób w 2020 roku. Zasadniczo od wprowadzenia tego świadczenia w styczniu 2016 r. notuje się w ostatnich latach spadek liczby pobierających, co można wiązać w poprawą sytuacji na rynku pracy (świadczenie to co do zasady przysługuje bezrobotnemu opiekunowi dziecka) lub spadkiem liczby noworodków.

Podsumowując należy wskazać na bardzo wysokie finansowanie państwa polskiego przeznaczane na wypłatę świadczeń rodzinnych i wychowawczych. Na tle innych państw „koordynacyjnych” plasujemy się tutaj w zdecydowanej czołówce, „prześcigamy” słynące z wysokiego poziomu zabezpieczenia socjalnego państwa skandynawskie i „gonimy” Niemcy. Biorąc pod uwagę wprowadzenie od 01.01.2022 r. programu kapitał opiekuńczy oraz proponowane zmiany w programie 500+ (wypłaty w pełnej wysokości po stronie Polski bez względu na zasady pierwszeństwa koordynacji) to należy się spodziewać dalszego wzrostu wydatkowania.

Artykuł oparłem na raporcie GUS: „Świadczenia na rzecz rodziny w 2020 roku”, który w całości znajdziecie na stronie https://www.stat.gov.pl